Modele świadczenia usług przez opiekunki w Niemczech

 Opiekunki mogą świadczyć usługi na następujących zasadach

• umowa o pracę z niemieckim klientem,
• własna działalność gospodarcza w Niemczech lub w Polsce,
• delegowanie w ramach umowy o świadczenie usług,
• praca tymczasowa.

Umowa o pracę z niemieckim klientem

W przypadku zawarcia umowy o pracę z niemieckim klientem będzie on zobowiązany do odprowadzania składek do kas ubezpieczeń społecznych oraz zaliczek na podatek dochodowy. Jeżeli w przeważającej części świadczone będą usługi pielęgnacyjne, będzie on ponadto zobowiązany do płacenia minimalnego wynagrodzenia dla pracowników branży pielęgnacyjnej. Klient będzie musiał wywiązywać się ze wszystkich obowiązków pracodawcy, przykładowo udzielać płatnych urlopów, płacić pełne wynagrodzenie przez pierwsze sześć tygodni niezdolności do pracy opiekunki ze względów zdrowotnych.

Zawarcie umowy o pracę z opiekunką może dlatego okazać się jako zbyt kłopotliwe i kosztowne dla osób prywatnych i stanowi dlatego raczej rzadkie rozwiązanie.

Własna działalność gospodarcza w Niemczech lub w Polsce

Opiekunka może założyć własną działalność gospodarczą i świadczyć usługi na rzecz niemieckich klientów w ramach tej działalności. W typowych przypadkach posiadania jedynie jednego klienta, w którego gospodarstwie domowym opiekunka pozostaje praktycznie bezustannie w gotowości do świadczenia usług, które to wykonuje na polecenie tego klienta, nie można jednak mówić o prowadzeniu własnej działalności gospodarczej. Według orzecznictwa sądów niemieckich (przykładowo wyrok Wyższego Sądu Krajowego w Bambergu, sygn. akt: 2 SSOWI 725/09) mamy w takich przypadkach do czynienia z jedynie pozorowaną działalnością gospodarczą (Scheinselbständigkeit). Faktycznie strony wiąże umowa o pracę a brak odprowadzania składek i zaliczek na podatek dochodowy pociąga za sobą wszelkie z tym związane negatywne konsekwencje zarówno dla opiekunki jak i dla klienta.

Delegowanie w ramach umowy o świadczeniu usług (Dienstleistungsvertrag)

Większość polskich agencji zawiera aktualnie z niemieckim klientem umowę o świadczenie usług (Dienstleistunsgvertrag) i deleguje swe opiekunki na tej podstawie do pracy w Niemczech. Także ten model może okazać się w typowych przypadkach niezgodny z prawem. Delegowanie na postawie umowy o świadczenie usług jest dopuszczalne jedynie, jeżeli niemiecki klient nie będzie posiadał prawa wydawania opiekunce poleceń pracowniczych (Weisungsrecht). Zapisy wykluczające to prawo znajdują się dlatego w większości umów polskich agencji. W praktyce świadczenie usług przez opiekunkę bez prawa do wydawania poleceń pracowniczych po stronie klienta jest  jednak niemożliwe. Klient jak najbardziej udziela dzień w dzień poleceń pracowniczych, co i w jaki sposób ma zrobić opiekunka. Mamy dlatego raczej do czynienia z użyczeniem pracownika niż ze świadczeniem usług opisanych w umowie.

Praca tymczasowa

Polskie agencje posiadające stosowne niemieckie pozwolenie na działalność tego rodzaju mogą zawrzeć z niemieckim klientem także umowę o użyczeniu pracownika tymczasowego. Opiekunka jako pracownik tymczasowy może zgodnie z prawem wykonywać w codziennej pracy szczegółowe polecenia niemieckiego klienta. Dlatego właśnie ten model należy uznać za jedyny zarówno dogodny dla niemieckiego klienta jak i w pełni zgodny z prawem.

Model ten nie znajduje jednak szerszego zastosowania na rynku niemieckim. W branży pracy tymczasowej obowiązują minimalne stawki godzinowe wynagrodzenia, w przypadku delegowania na podstawie umowy o świadczenie usług takich stawek minimalnych nie mamy. Ponadto czas pozostawania w gotowości do natychmiastowego świadczenia pracy (Bereitschaftsdienst) należy traktować jako czas pracy. Opiekunka pozostająca przez 24 godziny w gotowości do natychmiastowego świadczenia pracy, pracuje także przez 24 godziny, i należy jej się za ten czas wynagrodzenie. Na takie wynagrodzenie nie byłoby jednak stać wielu niemieckich klientów zdanych na pomoc opiekunki. Dlatego też niemieckie organy ścigania praktycznie nie zwalczają niezgodnego z prawem zatrudnienia opiekunek w prywatnych gospodarstwach domowych.