Ustawa o płacy minimalnej
1 stycznia 2015 r. weszła w Niemczech w życie ustawa o płacy minimalnej (Mindestlohngesetz, w skrócie: MiLoG). Od tej daty przysługuje wszystkim pracownikom świadczącym pracę w Niemczech – z nielicznymi nieistotnymi dla poruszonych tutaj kwestii wyjątkami – minimalne wynagrodzenie w wysokości 8,50 € brutto za godzinę. Zgodnie z § 20 MiLoG płaca minimalna przysługuje także pracownikom firm zagranicznych świadczących pracę w Niemczech.
Jakie obowiązki nakłada ustawa na pracodawców?
Wynagrodzenie minimalne
Pracownikowi przysługuje płaca minimalna w wysokości 8,50 € brutto za godzinę. W przypadku kierowców do czasu pracy zaliczamy według orzecznictwa:
- czas prowadzenia pojazdu jako podstawowy obowiązek kierowcy
- czas pozostawania w gotowości do pracy jako drugi kierowca w kabinie
- czas oczekiwania na załadunek/rozładunek, jeżeli czas załadunku nie jest znany (jeżeli czas jest znany, okres oczekiwania może stanowić bezpłatną przerwę w pracy)
- czas rozładunku/załadunku, jeżeli kierowca musi w nim w jakiś sposób uczestniczyć (jeżeli kierowca nie musi w nim uczestniczyć, czas ten może stanowić bezpłatną przerwę w pracy)
- czyszczenie i serwisowanie pojazdu.
Diety nie są wliczane do stawek minimalnych. Szczególne premie i dodatki (świąteczne, urlopowe) mogą zostać zaliczone do płacy minimalnej w okresie rozliczeniowym, w którym są wypłacane.
Prowadzenie dokumentacji czasu pracy
Pracodawca jest zobowiązany do rejestracji czasu pracy oraz do przechowywania tej ewidencji przez okres 2 lat (art. 17 ust. 1 MiLoG). Zestawienie czasu pracy musi zasadniczo obejmować początek, koniec i wymiar dziennego czasu pracy. Kierowcy, którzy samodzielnie ustalają swój dzienny czas pracy, mogą zgodnie z § 1 ust. 1 rozporządzenia o zmianie obowiązku rejestracji czasu pracy (MiLoAufzV) rejestrować jedynie dzienny wymiar czasu pracy (ilość godzin pracy w danym dniu). Szczegółowa rejestracja rozpoczęcia, zakończenia i przerw w pracy nie będzie w tym przypadku konieczna.
Przechowywanie dokumentów
Zagraniczny pracodawca jest zasadniczo zobowiązany do przechowywania dokumentów umożliwiających kontrolę przestrzegania przepisów ustawy przez cały okres świadczenia pracy w Niemczech na terytorium Niemiec i w języku niemieckim (art. 17 ust. 2 MiLoG). Dokumenty umożliwiające kontrolę przestrzegania przepisów ustawy to między innymi umowa o pracę, ewidencja czasu pracy, rozliczenia wynagrodzenia, potwierdzenia wypłaty wynagrodzenia.
Pracodawcy kierowców mogą zgodnie z § 2 ust. 3 rozporządzenia o obowiązkach meldunkowych (MiLoMeldV) przechowywać dokumenty w Polsce, jeśli wraz ze zgłoszeniem świadczenia pracy w Niemczech potwierdzą gotowość do udostępnienia tych dokumentów na żądanie urzędu.
Zgłoszenie do niemieckiego urzędu celnego (Zollamt)
Pracodawca zagraniczny jest zobowiązany powiadomić niemiecki urząd celny o zamiarze świadczenia pracy w Niemczech przed jej rozpoczęciem Należy w tym celu wypełnić właściwy formularz (https://www.formulare-bfinv.de/printout/033037b.pdf w przypadku kierowców) i przesłać faksem na adres: Bundesfinanzdirektion West, Wörthstraße 1-3, 50668 Köln, Fax: + 0049 (0) 221/964870. Zgłoszenie powinno wpłynąć do urzędu zanim kierowca przekroczy granicę.
Czy ustawa obejmuje także kierowców polskich firm transportowych?
Stanowisko rządu niemieckiego
Na konferencji prasowej w dniu 07.01.2015 r. rzecznicy prasowi niemieckich ministerstw finansów i pracy potwierdzili wyraźnie, że ww. płaca minimalna przysługuje także pracownikom zagranicznych firm transportowych za czas wykonywania pracy na terytorium Niemiec (http://www.bundesregierung.de/Content/DE/Mitschrift/Pressekonferenzen/2015/01/2015-01-07-regpk.html). Bez znaczenie jest przy tym, czy mamy do czynienia z przewozem tranzytowym, kabotażowym czy zwykłym transportem między Niemcami a innym krajem. Organy odpowiedzialne za kontrolowanie przestrzegania przepisów ustawy będą z pewnością w ten sam sposób interpretowały przepisy ustawy.
Zgodność z przepisami prawa unijnego
Taka wykładnia budzi jednak pewne wątpliwości odnośnie zgodności z przepisami prawa unijnego.
Wątpliwości te dotyczą zastosowania szczególnych przepisów dotyczących płacy minimalnej (art. 3 ust. 1 dyrektywy 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 1996 r. dotycząca delegowania pracowników w ramach świadczenia usług), właściwego w danym stosunku prawa pracy (art. 8 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) 593/2008) oraz ogólnej zasady swobody świadczenia usług (art. 56 do 62 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej).
Dyrektywa 96/71/WE przewiduje wprawdzie w art. 3 ust. 1 obowiązek i prawo państw członkowskich do przyznania pracownikom delegowanym takiej samej płacy minimalnej jak tej obowiązującej w państwie wykonywania pracy. Dyrektywa obejmuje jednak tylko pracowników delegowanych, tzn. takich, którzy świadczą pracę w państwie wykonywania pracy „w ramach umowy zawartej między przedsiębiorstwem delegującym a odbiorcą usług, działającym w danym Państwie Członkowskim“ (art. 1 ust. 3 lit. a dyrektywy 96/71/WE). O delegowaniu kierowców można więc mówić co najwyżej w przypadku udzielenia zlecenia przez kontrahenta z siedzibą w Niemczech. W przypadku przewozu na zlecenia kontrahenta z innego kraju niż Niemcy dyrektywa nie znajduje zastosowania – nie będzie ona więc obejmowała regularnie przewodu tranzytowego.
Zgodnie z art. 8 ust. 1 i 2 rozporządzenia 593/2008 wybór prawa właściwego dla danego stosunku pracy lub brak tego wyboru nie może doprowadzić do pozbawienia pracownika ochrony przyznanej mu na podstawie bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa państwa, w którym za zwyczaj świadczy pracę w wykonaniu umowy. Niemieckie prawo pracy znajduje więc jedynie zastosowanie, jeżeli kierowca polskiego przewoźnika za zwyczaj świadczy pracę w Niemczech – w większości przypadków tak raczej nie jest.
Bez wątpienia objęcie kierowców polskich firm transportowych niemieckimi przepisami o płacy minimalnej ogranicza swobodę świadczenia usług ustanowioną w art. 56 do 62 TFUE. Takie ograniczenia mogą być wprawdzie uzasadnione celem ochrony pracowników, muszą jednak być proporcjonalne i uwzględniać interesy obu stron (zob. przykładowo wyrok Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie Bundesdruckerei GmbH, C‑549/13, pkt 30 do 34). Kierowca przejeżdżający jedynie przez Niemcy nie wymagają szczególnej ochrony, nie ponoszą bowiem kosztów utrzymania w Niemczech. Zgodnie z zasadami kabotażu dostęp polskich przewoźników do niemieckiego rynku przewozu jest i tak w dużej mierze ograniczony, polscy przewoźnicy nie konkurują na tym rynku z niemieckimi. Obciążanie polskich przewoźników obowiązkami wynikającymi z MiLoG (płaca minimalna, rejestracja czasu pracy, obowiązek meldunkowy) wydaje się być dlatego nieproporcjonalne.
Wskazówki praktyczne
Niemieckie organy kontrolujące przestrzeganie przepisów ustawy wychodzą z założenia, że przepisy ustawy obejmują także kierowców zagranicznych firm transportowych przewożących towary przez Niemcy. Najrozsądniejszym rozwiązaniem – mimo nie do końca jasnego stanu prawnego – będzie dlatego przestrzeganie przepisów ustawy i wynikających z niej obowiązków co najmniej do chwili stwierdzenia przez sądy wyższych instancji, że stanowisko to jest niezgodne z prawem. W innym przypadku przedsiębiorca naraża się na dotkliwe kary pieniężne (zgodnie z § 21 ust. 3 MiLoG do 500.000 € w przypadku ciężkich przewinień, do 30.000 w pozostałych przypadkach).
Przedsiębiorcy pragnący jak najszybciej uzyskać pewność w tym zakresie, mogą z własnej inicjatywy starać się o rozstrzygnięcie ww. wątpliwości prawnych w drodze postępowania sądowego, przykładowo w ramach powództwa o stwierdzenie nieistnienia obowiązku prawnego (Feststellungsklage).
UPDATE 30.01.2015:
Niemiecka minister pracy Andrea Nahles oświadczyła dzisiaj, że przepisy ustawy MiLoG nie będą stosowane w odniesieniu do polskich kierowców jedynie przejeżdżających przez Niemcy w ramach przewozu tranzytowego do chwili wyjaśnienia wątpliwości na tle zgodności tych przepisów z prawem unijnym. W pozostałych przypadkach (kabotaż, transport z i do Niemiec) niemieckie służby celne będą jednak nadal wychodziły z założenia, że polscy kierowcy podlegają pod przepisy MiLoG.
A czy znajduje się jakiś konkretny wzór w rozporządzeniu czy ustawie jak powinna wyglądać ta ewidencja czasu pracy, na jakiej podstawie mamy ustalać te przepracowane godziny kierowcy podczas pracy na terenie Niemiec?
Witam
a kiedy można się spodziewać jakiś zmian w normalność w tym temacie??
Czy jakies kroki zostały podjęte??
@phucarstar
Nie ma żadnego urzędowego wzoru. W pierwszej wersji wpisu nie uwzględniłem uproszczeń przewidzianych w tym zakresie dla kierowców. Kierowcy mogą rejestrować czas pracy podając jedynie dzień i ilość godzin (jeżeli samodzielnie ustalają swój dzienny czas pracy).
@maniek
Żadne prace nad zmianą ustawy nie są prowadzone. Komisja Europejska wszczęła natomiast postępowanie wyjaśniające, czy przepisy ustawy naruszają prawo unijne, i wysłała w tym celu zapytanie do rządu niemieckiego. Strona niemiecka ma 70 dni na udzielenie odpowiedzi.
Jak wyglądają te obowiązki w stosunku do kierowcy – syna właściciela firmy, który jest w Polsce zgłoszony jako osoba współpracująca ? Nie otrzymuje on żadnego wynagrodzenia, mieszka i prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z właścicielem firmy, nie jest jednak współwłaścicielem.
Zgodnie z orzecznictwem członkowie rodziny są pracownikami w rozumieniu przepisów niemieckiego prawa pracy – a tym samym przysługuje im płaca minimalna – jeżeli spełniają w przeważającej mierze następujące kryteria: otrzymują stałe wynagrodzenie, od tego wynagrodzenia odprowadzane są zaliczki na podatek dochodowy i składki do ubezpieczeń społecznych, wynagrodzenie stanowi dla pracodawcy koszt prowadzenia działalności, są organizacyjnie włączeni do przedsiębiorstwa, tzn. pracują w wyznaczonych godzinach, mają obowiązki podobne do pozostałych pracowników, podlegają prawu pracodawcy do wydawania poleceń pracowniczych. Brak stałego wynagrodzenia wskazuje na to, że syn właściciela nie jest jego pracownikiem, ale należałoby jeszcze porównać warunki świadczenia pracy przez syna i innych pracowników.
Witam mam pytanie właścicielem firmy jest moja zona a ja jestem kierowca nie pobieram żadnego wynagrodzenia nawet gdybym takowe otrzymywał zona nie mogla by doliczyć do kosztów wiec jak to się ma do milog i jakie dokumenty muszę mieć ze sobą na terenie Niemiec
Brak otrzymywania stałego wynagrodzenia i możliwości wliczania go w koszty prowadzenia działalności wskazuje na to, że nie jest Pan pracownikiem w rozumieniu przepisów ustawy MiLoG. Nie przysługuje Panu płaca minimalna, żona nie musi rejestrować Pańskiego czasu pracy ani wysyłać zgłoszeń do urzędu. Ale w praktyce będzie Pan przy każdej kontroli musiał tłumaczyć się, dlaczego nie podlega Pan pod przepisy ustawy, a to może być kłopotliwe i nie zawsze się udać – w najgorszym przypadku będzie Pan musiał udowodnić przed sądem, że nie jest Pan pracownikiem.
Witam,
1) Chciałem zapytać jak wygląda w/w sprawa jeżeli działam jako spedycja – tzn. np biorę ładunek na trasie FR-DE od niemieckiej lub francuskiej firmy i sprzedaję go polskiemu przewoźnikowi – czy mam jakieś obowiązki i odpowiedzialność ? Czy to jest „problem” wyłącznie przewoźnika ?
2) Jeżeli działam jako firma handlowa i kupuję towar w Niemczech, następnie zlecam przewóz towaru polskiemu przewoźnikowi – pytanie jak wyżej – czy mam jakieś obowiązki i odpowiedzialność w zakresie przepisów o płacy minimalnej ? Czy to jest sprawa wyłącznie przewoźnika
W pierwszej kolejności obowiązkom wynikającym z MiLoG podlegają pracodawcy. Jednak zgodnie z § 13 MiLoG w związku z § 14 AEntG (Arbeitnehmerentsendegesetz; Ustawa o delegowaniu pracowników) zleceniodawca pracodawcy (w naszym przypadku spedycja) odpowiada posiłkowo za obowiązki pracodawcy, tzn. pracownik, któremu nie wypłacono należytego wynagrodzenia, może dochodzić zapłaty także od spedycji. Także przepisy dotyczące odpowiedzialności karnej obejmują właściciela spedycji, jeżeli ten wiedział lub powinien był wiedzieć, że pracodawca nie płaci stawek minimalnych (§ 20 ust. 2 MiLoG). Przed odpowiedzialnością karną można w dużej mierze zabezpieczyć się żądając od przewoźnika przedłożenia oświadczenia o dochowaniu obowiązków wynikających z MiLoG. Częściową ochronę przed roszczeniami pracowników dają zapisy o zwolnieniu z odpowiedzialności w umowie z przewoźnikiem (Freistellungsvereinbarung/ Letter of Indemnity). W przypadku zlecenia przewozu towarów stan prawny jest podobny.
Jeden ze współwłaścicieli spółki cywilnej jest kierowcą. Nie jest pracownikiem, więc MiLoG go nie dotyczy. Rozumiemy, że w tej sytuacji nie trzeba zgłaszać tego kierowcy. Tak?
Zgłaszamy jedynie pracowników. Wspólnik spółki cywilnej nie jest pracownikiem, więc go nie zgłaszamy.
Witam , jestem podwykonawcą firmy polskiej , ale wynajmuje nas firma niemiecka , dostajemy na godzine 6 euro. Lecz pracujemy tyle samo co pracownicy niemieccy .. czy nie należy nam sie stawka podstawowa ? .. mamly oplacane wszystkie składki .. pracownik niemieckiej firmy powiedział mi ze mamy dopłącane za nadgodziny lecz my tych pieniedzy nie dostajemy , nie płacą nam za urlopy . wypłata jest po 16 dniu miesiąca a na umowie wyraznie jest napisane do 10 każdego miesiąca ..umowa skonstruowana jest w ten sposób ze co miesiąc dostajemy 410 euro a reszte w formie premii ruchomej ,,prosze o pomoc
Jeżeli jest Pan pracownikiem, przysługuje co najmniej 8,84 EUR brutto/godzinę. Jeżeli jest Pan pracownikiem tymczasowym, przysługują stawki z układów zbiorowych dla pracy tymczasowej lub takie same jakie otzymują stali pracownicy w zakładzie pracodawcy użytkownika.
Witam.
A ile trzeba przetrzymywać dokumenty od Miloga ? Chyba dwa lata ale czy od końca roku w którym nastąpiło rozliczenie czy dwa lata od miesiąca rozliczenia ?
@Jarek
Dwa lata od dnia, w którym prawcownik świadczył pracę podlegającą obowiązkowi rejestracyjnemu.
Witam gdzie się zgłasza ze pracownik budowlany Polski skączył prace przed czasem planowanym zgłoszonym był w zoll niemieckim?
Witam gdzie się zgłasza ze pracownik budowlany wrócił do polski po skończeniu budowy w Niemczech przed czasem planowanym zgłoszonym w urzędzie celnym? Proszę o szybka odpowiedz.