Wprowadzenie
Sposoby nabywania obywatelstwa niemieckiego reguluje ustawa o obywatelstwie niemieckim (Staatsangehörigkeitsgesetz, w skrócie: StAG). Zgodnie z § 3 StAG obywatelstwo niemieckie może zostać nabyte przez
- urodzenie dziecka niemieckich rodziców lub rodziców od 8 lat zamieszkujących w Niemczech ,
- oświadczenie dziecka urodzonego przed 01.07.1993 r. posiadającego jedynie niemieckiego ojca,
- adopcję,
- zaświadczenie dla emigrantów pochodzenia niemieckiego (Spätaussiedler),
- nadanie obywatelstwa cudzoziemcowi.
Największe praktyczne znaczenie mają pierwszy i ostatni punkt tego zestawienia, postaram się dlatego przybliżyć czytelnikowi warunki nabywania obywatelstwa właśnie według tych zasad.
Urodzenie dziecka
Aktualny stan prawny
Według aktualnego stanu prawnego dziecko, którego ojciec lub matka posiadają obywatelstwo niemieckie, nabywa z chwilą urodzenia w Niemczech również automatycznie obywatelstwo niemieckie. Nieślubne dzieci nabywają obywatelstwo po ojcu, jeżeli ojciec Niemiec uzna ojcostwo. Dziecko rodziców cudzoziemców mieszkających od 8 lat z prawem do pobytu w Niemczech nabywa również obywatelstwo niemieckie z chwilą urodzenia w Niemczech.
Stan prawny do 30.06.1993 r.
Ślubne dziecko nabywa obywatelstwo zarówno po ojcu jak i po matce. Nieślubne dziecko nabywa obywatelstwo jedynie po matce.
Stan prawny do 31.12.1974 r.
Ślubne dziecko nabywa obywatelstwo jedynie po ojcu. Obywatelstwo po matce przysługuje jedynie
- dziecku nieślubnemu,
- w przypadku ślubnego dziecka: jeżeli dziecko w innym przypadku nie posiadałoby w ogóle żadnego obywatelstwa,
- w przypadku ślubnego dziecka: jeżeli dziecko oświadczyło w terminie do 31.12.1977 r., że pragnie nabyć obywatelstwo niemieckie.
Stan prawny do 31.12.1963 r.
Ślubne dziecko nabywa obywatelstwo tylko po ojcu. Obywatelstwo po matce przysługuje jedynie
- dziecku nieślubnemu,
- w przypadku ślubnego dziecka: jeżeli dziecko oświadczyło w terminie do 31.12.1977 r., że pragnie nabyć obywatelstwo niemieckie.
Stan prawny do 31.03.1953 r.
Ślubne dziecko nabywa obywatelstwo jedynie po ojcu. Obywatelstwo po matce przysługje jedynie dziecku nieślubnemu.
Postępowanie o stwierdzenie posiadania obywatelstwa niemieckiego
Osoby starające się o obywatelstwo niemieckie powołujące się na niemieckich przodków (pochodzenie) muszą w postępowaniu o stwierdzenie posiadania obywatelstwa wykazać, że istnieje między nimi a ich przodkami posiadającymi obywatelstwo niemieckie nieprzerwany łańcuch nabywania obywatelstwa przez urodzenie kolejnych pokoleń. Należy przy tym uwzględnić ww. zmiany stanu prawnego. Do 31.12.1974 r. istotne będzie w przypadku ślubnych dzieci zasadniczo jedynie obywatelstwo ich ojca, obywatelstwo matki będzie jedynie w wyjątkowych przypadkach miarodajne.
Często powracającym problemem jest kwestia utraty obywatelstwa niemieckiego przez Niemców pozostających na terenach przyznanych po I Wojnie Światowej Polsce. Osoby te traciły według postanowień Traktatu Wersalskiego obywatelstwo niemieckie i nabywały polskie. Ponowne nabycie obywatelstwa niemieckiego mogło następić przez wpis na tzw. Volkslistę w latach 1939 do 1945 oraz manifestowanie przynależności do narodowości niemieckiej (przykładowo posługiwanie się językiem niemieckim, przynależność do niemieckich organizacji). W szczególności niewystarczający będzie sam wpis na Volkslistę w katergorii III, w tych przypadkach konieczne będą zawsze dodatkowe dowody.
Wnisokodawcy zamieszkali w Niemczech składają wniosek w miejscowym urzędzie miejskim. Osoby zamieszkałe poza terytorium Niemiec składają wniosek do Federalnego Urzędu Administracyjnego (Bundesverwaltungsamt, 50728 Köln, www.bva.bund.de). Wniosek składamy na urzędowym formularzu, opłata od wniosku wynosi 25,00 EUR. Do wniosku należy dołączyć dokumenty, z których wynika, że dany przodek posiadał obywatelstwo niemieckie (dowody osobiste, paszporty, zaświadczenia o zameldowaniu, książeczki wojskowe) i że wnioskodawca nabył obywatelstwo po tym przodku (akty małżeństwa i urodzenia, wypisy z kościelnych ksiąg zaślubionych i ochrzczonych). Bundesverwaltungsamt w większości przypadków będzie także we własnym zakresie zbierał materiał dowodowy wysyłając zapytania do polskich i niemieckich urzędów i instytucji. Postępowanie może dlatego trwać nawet do kilku lat. W przypadku stwierdzenia posiadania obywatelstwa urząd wydaje dowód posiadania obywatelstwa niemieckiego (Staatsangehörigkeitsausweis). Staatsangehörigkeitsausweis nie zastępuje dowodu osobistego czy paszportu, jest jedynie aktem administracyjnych stwierdzającym wiążąco dla innych organów państowych, że dana osoba posiada obywatelstwo niemieckie.
Nadanie obywatelstwa niemieckiego cudzoziemcowi
Cudzoziemcowi, który od co najmniej 8 lat na stałe zamieszkuje w Niemczech z prawem do pobytu, przysługuje na wniosek obywatelstwo niemieckie, jeżeli
- zgadza się z panującym demokratycznym ustrojem i nie popiera żadnych ugrupowań mających na celu obalenie tego ustroju,
- jest w stanie pokryć własne koszty utrzymania oraz koszty utrzymania swoich bliskich bez konieczności korzystania ze świadczeń opieki społecznej,
- utracił lub zrzeknie się swego dotychczasowego obywatelstwa (ten wymóg nie dotyczy obywateli krajów członkowskich Unii Europejskiej, w szczególności Polacy nie muszą zrzekać się swojego obywatelstwa),
- nie był karany,
- potrafi porozumieć się w języku niemieckim,
- wykaże się znajomością podstaw prawnych i społecznych stosunków panujących w Niemczech.
Wystarczy odpis skrócony aktu urodzenia z tłumaczeniem, względnie odpis wielojęzyczny. Aby nabyć obywatelstwo niemieckie, mąż musi od co najmniej trzech lat przebywać w Niemczech i być w stanie porozumiewać się po niemiecku na poziomie certyfikatu B1. Państwo muszą utrzymywać się z własnych środków, nie ze świadczeń socjalnych.
Dziecko nie nabywa obywatelstwa swojego opiekuna prawnego.
Dziadek mógł ponownie nabyć obywatelstwo niemieckie. Nie wolno Panu zatajać istotnych dla postępowania okoliczności.
Witam
Mam chłopaka, polaka, który ma niemiecki paszport. Czy w tym przypadku jesli weźmiemy ślub ze sobą to ja też będę mogła starać się o taki paszport? Jak to wygląda?
Dziękuję i pozdrawiam
Witam, przebywal w Niemczech od 2009 r. Starsza corka jest w 8 klasie ,tutaj rozpoczela szkole od 1 klasy Grundschule. Mlodsza corka ma 5 lat i urodzila sie w Niemczech. Kiedy möge sie starac o obywatelatwo dla nich. Nadmieniam ze ja nie chce zmieniac obywatelstwa.
Aby nabyć obywatelstwo niemieckie, musiałaby Pani od co najmniej trzech lat przebywać w Niemczech i być w stanie porozumiewać się po niemiecku na poziomie certyfikatu B1. Musieliby Państwo ponadto utrzymywać się z własnych środków, nie ze świadczeń socjalnych. Samo małżeństwo z Niemcem bez stałego pobytu w Niemczech nie ułatwia nabycia obywatelstwa niemieckiego.
Witam. Moi pradziadkowie byli obywatelami Niemiec. Jednak moja babcię urodziła się we Francji. Babcia wraz z rodziną, która się nią zajęła przyjechała do polski, tu wyszła za mąż i zrzekła się obywatelstwa francuskiego (została przy polskim). Moja mam jak i ja urodziłyśmy się w Polsce. Czy jest jakaś szansa żebyśmy mogły się z mamą starać o obywatelstwo niemieckie po pradziadkach? Dziękuję i pozdrawiam
Przed 1993 r. ślubne dziecko nabywało obywatelstwo zasadniczo po ojcu. Miarodajne będzie więc obywatelstwo dziadka, nie babci.
Witam Panie Kamilu,
Piszę z prośbą o radę. Mam 31 lat, od 4 lat mieszkam w Niemczech. Pracuje, mam zdany kurs językowy (integracyjny) i polityczny także. Przed 3 laty starałam się o przyznanie niemieckiego obywatelstwa poprzez pochodzenie. Mój pradziadek (ze strony ojca) urodził się w 1901 roku w Gliwicach (akt urodzenia posiadam w języku niemieckim, pisany gothica), następnie nie wiedząc czemu przeniósł się ok 1930 roku z rodziną do Katowic, gdzie urodził się już mój dziadek. Wiem też, że Pradziadek służył w Wehrmachcie, po wojnie został za to wywieziony do Rosji i tam zamordowany (zm.31.12.1946) Niestety nie mam żadnych dokumentów potwierdzających jego służbę, ojciec mówił że widział jego zdjęcia w mundurze i z tego co twierdzą inni członkowie rodziny jest to prawdą. Niestety WASt w Berlinie nic nie znalazło, twierdząc iż wiele dokumentów zostało zniszczone. Nie zachowała się też Vollkslista. Dostałam negatywną odpowiedź z Urzędu, gdyż pradziadek zmieniając miejsce zamieszkania z Gliwic na Katowice utracił Niemieckie Obywatelstwo i później już nie ma żadnych dokumentów potwierdzających jego obywatelstwo w czasie II Wojny prababcia która mogłaby by pomóc nie żyje. Szukałam we wszystkich Archiwach w Gliwicach, w Katowicach czy czasem prababcia nie była ze względu na służbę pradziadka habilitowana, niestety nie ma nic. W Archiwum w Koblenz też szukałam, a do Berlina dwa razy pisałam.
Nie znaleziono żadnych rekordów. Mam wszystkie akty urodzenia i ślubu, niestety reszta dokumentów się nie zachowała.
Mam tutaj też cała rodzinę ze strony matki, dziadków itd., którzy wyjechali do Niemiec w 1989 roku, wszyscy mają niemieckie obywatelstwo, nie wiem jak to kiedyś zalatwiali, zbierali podpisy od kogoś z rodziny… W każdym razie moja matka gdy chciała wyjechać z dziećmi w ok 1997 r dowiedziała się że przepisy się zmieniły i może się starać tylko o pochodzenie ze strony ojca, a ten niby nie miał pochodzenia, tylko jego żona (moja babcia) chociaż to on pierwszy w 1989 roku przyjechał do Niemiec, a babcia rok później.
Co mi Pan radzi? Próbować dalej starać się ze strony ojca, odwoływać się? Czy może ze strony matki by się udało, skoro wszyscy tu są. A może czekać jeszcze 3 lata na natutalizację ;) Dziękuję
Z pozdrowieniami :
Aneta
Witam,
Urodziłem się w małżeństwie w Polsce w 1984r.
Mój ojciec w 1990 roku wyjechał do Niemiec i uzyskał (potwierdził) wtedy obywatelstwo ze względu na pochodzenie (ojciec jego matki miał obywatelstwo niemieckie).
Czy mam możliwość uzyskania obywatelstwa niemieckiego skoro tylko ojciec je posiada (przy czym potwierdził je urzędowo dopiero po moim urodzeniu) oraz urodziłem się przed 1993 ?
Pozdrawiam
Krystian
Witam Pana serdecznie!
Chce uzyskac obywatelstwo niemieckie. Jestem polka, mezatka z niemcem od 14 lat, mamy dwoje dzieci, dostalam dozywotnie prawo pobytu,pracuje. Wlasnie dostalam miejsce na Einbürgerungstest. Czestko w spisie dokmentow potrzebnych do uzyskania obywatelstwa jest potrzebne zaswiadczenie o uczeszczaniu i zdaniu egzaminu z kursu B1.Chcialam sie zapytac , czy musze zdawac egzamin z kursu B1. Nigdy nie uczeszczalam na taki kurs . Mieszkam w Ellwangen, w Baden Würtemberg. Potrzeba takiego dokumentu mnie dyskwalifikuje , bo pracuje tak, ze nie moge uczeszczac na taki kurs. Czy jest mozliwosc obejscia tego dokumentu?
Z gory dziekuje za odpowiedz
Krystyna Choinski
Jak dobrze Pan zauważył, ojciec jedynie potwierdził posiadanie obywatelstwa niemieckiego, on je już od urodzenia posiadał. Może Pan również starać się o stwierdzenie posiadania obywatelstwa.
Witam serdecznie.
Chciałem zapytać czy mam możliwości ubiegania się o obywatelstwo niemieckie. Mianowicie mój dziadek urodził się w Niemczech w 1932 roku w Grosskayne niedaleko Kiel. Do Polski wraz z rodzicami przyjechał w 1946 roku. Uczęszczał w Niemczech do szkoły. Mówił tylko po niemiecku. Czy mam szansę uzyskać obywalstwo RFN?
W jakiś sposób musi Pani wykazać znajomość języka niemieckiego. Przedłożenie B1 to standardowa metoda, ale nie jedyna. Proszę dopytać, czy może Pani w inny sposób wykazać znajomość języka.
Jeżeli dziadek posiadał obywatelstwo niemieckie i nie zrzekł się go w międzyczasie, to również Pana ojciec a potem Pan nabył z chwilą urodzenia to obywatelstwo.
Witam ,
Jak wyglada sytuacja w przypadku osoby urodzonej ze zwiazku nieslubnego w roku 1982 . Czy osoba taka moze starac sie o obywatelstwo niemieckie po ojcu. Ojciec uznal dziecko on sam mial obywatelstwo niemieckie i mieszkal w niemczech. Dziecko urodzilo sie w Polsce.
Pozdrawiam
Witam, syn urodzony w 1990 r.jako nieślubne dziecko, matka Polka, ojciec w 1989 wyjechał do DE i ma obywatelstwo. Ojciec figuruje w akcie urodzenia po sądowym wyroku o ojcostwie. Czy ma syn prawo do obywatelstwa niem.po ojcu?
Witam… mam dokument potwierdzający obywatelstwo niemieckie dla mnie i moich dzieci… niestety jego waznosc to 10 lat i przez te lata nie zrobilam paszportów. Moje pytanie czy jest mozliwosc przedluzenia ważności tego domumentu ? Jeżeli tak to co powinnam zrobić i gdzie się zgłosić. O rok się spóźniłam z wyrobieniem paszportów. Dokument ważny był do 2017r.
@Wojtek
Ten przypadek reguluje § 5 StAG. Nieślubne dziecko niemieckiegom ojca urodzone przez 1 lipca 1993 otrzymujue niemieckie obywatelstwo, jeżeli ojciec uzna ojcostwo, dziecko złoży odpowieni wniosek przed ukończeniem 23 roku życia i mieszka przed złożeniem wniosku co najmniej od trzech lat w Niemczech. Jeżeli dziecko do tej pory nie złożyło wniosku, nie otrzyma już obywatelstwa.
@Grażyna
Ten przypadek reguluje § 5 StAG. Nieślubne dziecko niemieckiegom ojca urodzone przez 1 lipca 1993 otrzymujue niemieckie obywatelstwo, jeżeli ojcostwo zostanie stwierdzone przez sąd, dziecko złoży odpowieni wniosek przed ukończeniem 23 roku życia i mieszka przed złożeniem wniosku co najmniej od trzech lat w Niemczech. Jeżeli dziecko do tej pory nie złożyło wniosku, nie otrzyma już obywatelstwa.
@Gość
Wniosek o wydanie nowego Staatsangehörigkeistausweisu należy złożyć w tym samym urzędzie, który wydał pierwotny dokument.
Witam serdecznie,
czy posiadanie wpisu do 3 grupy niemieckiej listy narodowej w linii męskiej daje szanse na potwierdzenie niemieckie obywatelstwa?
Dziękuję ślicznie za odpowiedź i wskazówki
Witam,
chciałabym prosić Pana o informacje, czy możliwe jest uzyskanie niemieckiego obywatelstwa na podstawie 3 grupy dvl w linii męskiej ? jakie dowody mogą być jeszcze potrzebne.
Dziękuję
Jana
Witam,mam pytanie. Moj kolega ma ojca ktory jest naturalizowanym Niemcem(pochodzi z Mozambiku). Kolega mieszka w Polsce,aktualnie wyjechal do pracy do RFN. Urodzil sie w 1995r. Czy jesylt mozliwe w takim przypadku ze otrzyma on obywatelstwo Niemieckie?
@Przemek
Jeżeli ojciec w chwili urodzenia dziecka posiadał już obywatelstwo niemieckie, to jego dziecko nabyło również niemieckie obywatelstwo z urodzeniem.