W latach 2009 do 2015 koncern Volkswagen AG oferował między innymi pojazdy wyposażone w silniki diesla typu EA 189. Silniki były montowane w pojazdach marek należących do koncernu, przykładowo VG Golf, Audi A4, Skoda Octavia, Seat Ibiza, i nosiły nazwę handlową 1.2 TDI, 1.6 TDI lub 2.0 TDI.
W listopadzie 2018 r. stowarzyszenie konsumentów VZBV złożyło pozew zbiorowy przeciwko Volkswagen AG przed Oberlandesgerichtem Braunschweig (Wyższy Sąd Krajowy w Brunszwiku, sygn. akt 4 MK 1/18). Celem pozwu jest stwierdzenie, że VW przez wprowadzenie w błąd klientów celowo i z naruszeniem zasad współżycia społecznego wyrządził im szkodę, za którą ponosi odpowiedzialność.
Osoby poszkodowane mogą jeszcze do 30 września 2019 r. przyłączyć się do pozwu zbiorowego. Odpowiednie formularze z wskazówkami dotyczącymi ich wypełnienia można pobrać na stronie Bundesjustizamtu (Federalne Biuro Wymiaru Sprawiedliwości):
Pozew zbiorowy ma jedynie na celu stwierdzenie odpowiedzialności odszkodowawczej koncernu Volkswagen AG. W ramach tego postępowania nie zostaną na rzecz poszkodowanych zasądzone żadne konkretne odszkodowania. Będą oni nadal musieli pozwać VW o zapłatę odszkodowania.
Czy przystąpienie do pozwu zbiorowego ma wobec tego w ogóle sens?
Tak.
Po pierwsze sąd nie pobiera żadnych opłat od osób przystępujących do pozwu zbiorowego. Nawet w przypadku przegranej nie będą one musiały partycypować w kosztach procesu.
Po drugie w ewentualnych przyszłych procesach nie trzeba już będzie udowadniać, że VW wyrządził szkodę celowo i z naruszeniem zasad współżycia społecznego. Pozostanie jedynie konieczność udowodnienia wysokości szkody. Procesy będą szybsze, ryzyko procesowe niższe.
Po trzecie przystąpienie do pozwu zbiorowego przerywa bieg przedawnienia. Część literatury fachowej przyjmuje wprawdzie, że roszczenia odszkodowawcze przedawniły się już z końcem 2018 r., tj. trzy lata od daty wyjścia na jaw manipulacji. Większość prawników uważa jednak, że termin przedawnienia liczymy od daty oficjalnego powiadomienia klientów przez VW o manipulacjach w 2016 r. Trzyletni okres przedawnienia mijałby wówczas dopiero z końcem 2019 r.
Kto może przystąpić do pozwu zbiorowego?
Do pozwu zbiorowego mogą przystąpić właściciele ww. pojazdów. Aby sprawdzić, czy należymy do tego grona, należy wpisać numer VIN pojazdu na stronie danej marki:
- http://info.volkswagen.de/de/de/home.html?tab=check-own-car
- https://www.audi.de/de/brand/de/neuwagen/layer/serviceaktion.html
- http://skoda-recallactions.skoda-auto.com/de-de/?s=W&cd=0
- https://www.seat.de/service-zubehoer/dieselmotoren.html
Czy pozew zbiorowy obejmuje również przedsiębiorców?
Nie. Pozew obejmuje jedynie osoby użytkujące ww. pojazdy jako konsumenci.
Czy pozew zbiorowy obejmuje również osoby zamieszkałe w Polsce?
W postanowieniu z 04.07.2019 (https://www.bundesjustizamt.de/DE/Themen/ Buergerdienste/ Klageregister/Klagen/201802/Verfahren/ Verfahrensstand.html?nn=11994364#Hinweise) Oberlandesgericht Braunschweig zwraca uwagę na okoliczność przystąpienia do postępowania dużej ilości osób zamieszkałych za granicą. Sąd ma wątpliwości, czy postępowanie będzie obejmowało te osoby, ponieważ strona powodowa opiera swoje roszczenia wyłącznie na prawie niemieckim. Wyrok będzie dlatego również dotyczył jedynie roszczeń wywodzonych z prawa niemieckiego.
Roszczenia osób zamieszkałych za granicą nie będą jednak opierały się na prawie niemieckim tylko na prawie ich państwa zamieszkania zgonie z przepisami rozporządzenia (WE) nr 864/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lipca 2007 r. dotyczącego prawa właściwego dla zobowiązań pozaumownych (Rzym II).
Art. 4 ust. 1 rozporządzenie stanowi:
Jeżeli niniejsze rozporządzenie nie stanowi inaczej, prawem właściwym dla zobowiązania pozaumownego wynikającego z czynu niedozwolonego jest prawo państwa, w którym powstaje szkoda, niezależnie od tego, w jakim państwie miało miejsce zdarzenie powodujące szkodę, oraz niezależnie od tego, w jakim państwie lub państwach występują skutki pośrednie tego zdarzenia.
W przypadku nabycia i korzystania z pojazdu w Polsce, to Polska będzie państwem, w którym powstaje szkoda.
Art. 5 ust 1 rozporządzenia stanowi:
Bez uszczerbku dla art. 4 ust. 2, prawem właściwym dla zobowiązania pozaumownego z tytułu szkody wyrządzonej przez produkt jest:
a) prawo państwa, w którym poszkodowany ma, w chwili powstania szkody, miejsce zwykłego pobytu, jeżeli produkt został wprowadzony do obrotu w tym państwie; …
Również w przypadku nawiązania do odpowiedzialności za produkt będzie obowiązywało polskie prawo miejsca stałego pobytu poszkodowanego.
Moim zdaniem pozew zbiorowy przed Oberlandesgerichtem Braunschweig, sygn. akt 4 MK 1/18, nie obejmuje osób zamieszkałych w Polsce, ponieważ nie wywodzą oni swoich roszczeń z prawa niemieckiego a tylko tego prawa będzie dotyczył wyrok w tej sprawie. Ich przystąpienie do pozwu zbiorowego w żaden sposób nie ułatwi im dochodzenia konkretnych odszkodowań, nie przerwie też biegu przedawnienia.