Zgodnie z nowym § 66 ust. 3 EStG (Einkommenssteuergesetz, niemiecka ustawa o podatku dochodowym) Kindergeld zawnioskowany po 31.12.2017 przysługuje już tylko za 6 miesięcy wstecz licząc od miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku. Szczególnie dotkliwe skutki ma ta zmiany dla osób nie mieszkających w Niemczech i opierających swoje prawo do Kindergeldu jedynie na podleganiu pod nieograniczony obowiązek podatkowy na wniosek (unbeschränkte Steuerpflicht auf Antrag, § 1 ust. 3 EStG). Takie osoby to przykładowo pracownicy delegowani do pracy w Niemczech, pracownicy przygraniczni czy przedsiębiorcy uzyskujący dochody z zakładów położonych na terenie Niemiec.
Uzyskanie Kindergeldu na podstawie § 1 ust. 3 EStG wymaga bowiem w każdym przypadku, aby uprawniona osoba złożyła do niemieckiego urzędy skarbowego wniosek o nieograniczone opodatkowanie a urząd wydał stosowną decyzję. Złożenie tego wniosku jest możliwe dopiero w kolejnym roku za poprzedni rok kalendarzowy. Wydanie decyzji o nieograniczonym opodatkowaniu może potrwać kolejne kilka tygodni albo nawet miesięcy. Jeżeli zaświadczenie o niegraniczonym opodatkowaniu za rok 2018 uzyskamy dopiero w kwietniu 2019 i złożymy następnie wniosek o Kindergeld za 2018, Familienkasse przyzna Kindergeld tylko za październik, listopad i grudzień 2018 r. (wcześniejsze miesiące wykraczają poza 6-miesięczny okres przewidziany w nowym § 66 ust. 3 EStG).
Czy i jak można uchronić się przed tymi negatywnymi skutkami nowych przepisów? Moim zdaniem jedynym rozwiązaniem będzie złożenie wniosku o Kindergeld jeszcze w trakcie roku podatkowego (najpóźniej w lipcu danego roku) wraz z wnioskiem o zawieszenie postępowania do chwili uzyskania zaświadczenia o podleganiu pod nieograniczony obowiązek podatkowy z urzędu skarbowego. Należy oczywiście wcześniej oszacować, czy będziemy w danym roku podatkowym spełniali warunki nieograniczonego opodatkowania. W przypadku wątpliwości nie zaszkodzi jednak złożyć wniosek na wszelki wypadek, zawsze możemy go później cofnąć, postępowanie przed Familienkasse jest bezpłatne.
§ 363 AO (Abgabenordnung, niemiecka ordynacja podatkowa) przewiduje możliwość zawieszenia postępowania administracyjnego, jeżeli wynik postępowania jest uzależniony od decyzji innego urzędu, która zapadnie dopiero w przyszłości. Nie wiem, jak ten przepis będzie w praktyce stosowany przez Familienkassy. Ale nawet jeżeli Familienkasse odmówi zawieszenia postępowania, można odwołać się od tej decyzji i w przypadku negatywnej decyzji w postępowaniu odwoławczym złożyć skargę do sądu administracyjnego. Biorąc pod uwagę statystyczną długość postępowań o Kindergeld będziemy najpóźniej na tym etapie posiadali już zaświadczenie o nieograniczonym opodatkowaniu (o ile spełniamy warunki wydania).