Wypowiedzenie umowy o pracę na czas nieokreślony
Okres wypowiedzenia umowy o pracę regulują w pierwszej linii przepisy niemieckiego Kodeksu Cywilnego (BGB). Zgodnie z § 622 ust. 1 BGB stosunek pracy może zostać rozwiązany z 4-tygodniowym okresem wypowiedzenia do 15 dnia miesiąca lub do końca miesiąca. Okres wypowiedzenia przez pracodawcę przedłuża się w przypadku dłuższego stażu pracy pracownika od jednego miesiąca w przypadku co najmniej 2-letniego stażu pracy do nawet siedmiu miesięcy w przypadku 20-letniego stażu pracy (§ 622 ust. 2 BGB).
Jeżeli strony uzgodniły okres próbny, okres wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie w przypadku wypowiedzenia podczas trwania okresu próbnego (§ 622 ust. 3 BGB).
WAŻNE: Wypowiedzenie umowy o pracę wymaga dochowania formy pisemnej, wypowiedzenie w innej formie (ustnie, telefonicznie, przez faks lub e-mail przykładowo) jest nieważne. Pracownik zostaje w takim przypadku zwolniony z obowiązku świadczenia pracy, może jednak nadal domagać się zapłaty wynagrodzenia.
W ramach obowiązywania niemieckiej ustawy o ochronie zatrudnienia (Kündigungsschutzgesetz) wypowiedzenie umowy o pracę wymaga ponadto spełnienia dalszych przesłanek. Ustawa znajduje zastosowanie, jeżeli
– pracodawca zatrudnia co najmniej 10 pracowników
– staż pracy pracownika, którego dotyczy wypowiedzenie, wynosi co najmniej 6 miesięcy.
Wypowiedzenie umowy o pracę jest wtedy możliwe jedynie w uzasadnionych przypadkach (§ 1 ust. 1 Kündigungsschutzgesetz), w szczególności z ważnych powodów związanych z
– prowadzeniem przedsiębiorstwa (betriebsbedingte Kündigung)
– osobą pracownika (personenbedingte Kündigung)
– zachowaniem pracownika (verhaltensbedingte Kündigung).
Powody związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa to przykładowo zakończenie prowadzenia działalności, zmiana przedmiotu działalności, spadek napływu zleceń. Powody związany z osobą pracownika to takie, które uniemożliwiają lub znacząco utrudniają mu wykonywanie powierzonej pracy i na które pracownik nie ma wpływu, przykładowo utrata prawa jazdy, długotrwała choroba. Powody związane z zachowaniem pracownika to przede wszystkim ciężkie lub wielokrotne naruszenia obowiązków wynikając z umowy o pracę, przykładowo wielokrotna nieobecność pracownika bez usprawiedliwienia, konsumpcja alkoholu podczas pracy.
Wypowiedzenie umowy o pracę na czas określony
Umowa o pracę zawarta na czas określony (wyznaczony przez podanie konkretnej daty lub wykonanie konkretnej pracy) ulega automatycznemu rozwiązaniu z upływem czasu lub osiągnięciem wyznaczonego celu. Zasadniczo nie ma możliwości rozwiązania takiej umowy we wcześniejszym terminie (wyjątek: wypowiedzenia z ważnego powodu).
Wypowiedzenie umowy o pracę z ważnego powodu
Z ważnego powodu pracodawca może w trybie natychmiastowym rozwiązać każdy rodzaj umowy o pracę (§ 626 ust. 1 BGB), zarówno taką zawartą na czas określony jak i na czas nieokreślony. Także w sytuacjach, w których zastosowanie znajduje Ustawa o ochronie zatrudnienia (Kündigungsschutzgesetz), prawo pracodawcy do wypowiedzenia umowy o pracę z ważnego powodu nie podlega dodatkowym ograniczeniom.
Ważny powód to taki, który w ogólnej ocenie sytuacji i interesów pracodawcy i pracownika stanowi tak dalece idące obciążenia dla pracodawcy, że kontynuacja stosunku pracy nie może być od niego wymagana. Typowym przykładem jest przestępstwo popełnione przez pracownika na szkodę pracodawcy, przykładowo kradzież lub przywłaszczenie mienia pracodawcy.
WAŻNE: Pracodawca ma jedynie dwa tygodnie czasu do wypowiedzenia umowy z ważnego powodu (§ 626 ust. 2 BGB). Jeżeli w tym terminie nie zdecyduje się na wypowiedzenie, traci prawo do wypowiedzenia z tego powodu.
Ochrona prawna w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę
Pracownik nie zgadzający się z rozwiązaniem umowy o pracę musi wytoczyć powództwo przed sądem pracy w terminie do trzech tygodni od daty doręczenie pisemnego wypowiedzenia umowy (§ 4 Kündigungsschbutzgesetz). Po upływie tego terminu pracownik traci prawo do powoływania się na niezgodność wypowiedzenia z prawem.
Wniosek powinien zawierać żądanie o stwierdzenie, że umowa o pracę nie została rozwiązana. Jeżeli wypowiedzenie umowy było niezgodne z prawem, strony zawierają przed sądem jednak zazwyczaj ugodę, w której pracownik zgadza się na rozwiązanie umowy w zamian za zapłatę odprawy.
Podstawa prawna: Kündigungsschutzgesetz