Podstawy prawne
Przewóz osób pojazdami przeznaczonymi do przewodu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą (zwanymi dalej minibusami) nie jest uregulowany prawem unijnym. Nie znajdują w szczególności zastosowania Rozporządzenie (WE) nr 1073/2009, Umowa INTERBUS ani Umowa ASOR.
Przewóz minibusami między Polską a Niemcami podlega jedynie przepisom danego kraju, względnie umowom dwustronnym. Taką umową dwustronną jest Porozumienie między Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej Rzeczypospolitej Polskiej a Federalnym Ministrem Komunikacji Republiki Federalnej Niemiec w sprawie międzynarodowych przewozów drogowych podróżnych i ładunków z dnia 11 września 1969 r. w brzmieniu nadanym na mocy porozumienia z dnia 8 listopada 1991 r.
Przewozy nie wymagające pozwolenia
Zgodnie z art. 5 ust. 2 ww. porozumienia przewóz osób nie wymaga pozwolenia w następujących przypadkach
a) przewóz na całej trasie tej samej grupy podróżnych w jednym kierunku i z powrotem do miejsca rozpoczęcia podróży (podróż objazdowa przy zamkniętych drzwiach),
b) przewóz grupy podróżnych w jednym kierunku oraz powrót do miejsca rozpoczęcia podróży pustym pojazdem (pusty kurs powrotny)
c) pusty kurs w celu odbioru grupy podróżnych, która została wcześniej przewieziona przez tego samego przewoźnika oraz powrót do miejsca rozpoczęcia podróży (kontynuacja przewozu opisanego w punkcie b).
Zgodnie z art. 5 ust. 3 pasażerowie nie mogą wsiadać lub wysiadać w trakcie podróży (tylko jeden wspólny punkt rozpoczęcia i zakończenia podróży dla wszystkich pasażerów), chyba że właściwy urząd danego państwa wyrazi na to zgodę.
Art. 5 ust. 7 porozumienia przewiduje obowiązek sporządzenia przed rozpoczęciem przewozu i przechowywania w trakcie podróży w pojeździe dokumentu kontrolnego obejmującego między innymi listę pasażerów oraz wskazującego miejsce rozpoczęcia i zakończenia kursu.
Przewozy wymagające pozwolenia
Każdy inny rodzaj przewozu osób do Niemiec minibusami wymaga pozwolenia. Pozwolenie wydaje Federalny Urząd ds. Przewozu Drogowego (Bundesamt für Güterverkehr, Referat 13, Werderstr. 34, 50672 Köln, Tel.: +49 221 57760, Faks: +49 22157761777, Email: poststelle@bag.bund.de). Pozwolenie jest zasadniczo udzielane każdorazowo na konkretny przewóz i kosztuje 110 EUR.
Pozwolenia może w szczególności obejmować przewóz liniowy, tzn. przewóz jednej grupy pasażerów z A do B a następnie powrót z B do A z inną grupą pasażerów.
Polska licencja na wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego nie zwalnia z obowiązku posiadania niemieckiego pozwolenia. Ponadto w związku z nowelizacją ustawy o transporcie drogowym od 15 sierpnia 2013 r. nie wydaję się już licencji na przewóz międzynarodowy dla minibusów.
Szczególne rodzaje przewozów
Niemieckie pozwolenie nie obejmuje przewozu od-drzwi-do-drzwi. Usługi tego rodzaju mogą być świadczone jedynie przez taksówki (§ 47 niemieckiej Ustawy o przewozie osób, Personenbeförderungsgesetz, w skrócie: PersBefG) lub przewoźników wynajmujących busy grupie pasażerów o wspólnym celu podróży (§ 48 PersBefG).
Zastosowanie przepisów w praktyce
Informacja o takiej interpretacji przepisów przez niemieckie organy opublikował już w 2007 r. Główny Inspektorat Transportu Drogowego:
http://www.gitd.gov.pl/dla-przedsiebiorcow/komunikaty/archiwum-informacji/2007/informacja-582007
W praktyce wydawana do 2013 r. polska międzynarodowa licencja na przewóz pojazdami przeznaczonymi do przewodu nie więcej niż 9 osób była jednak przez długi okres akceptowana przez niemiecką policję. Praktyka zmieniła się w 2015 r., pierwsze doniesienia o zatrzymaniu polskich minibusów datują na luty 2015:
Witam nie rozumiem czemu nasi ministrowie z tym nic nie robia bo od takich spraw przeciez sa.placac za kazdy wjazd do niemiec 110 eu to sie nie oplaci Polskiemu przedsiabiorcy.Pamioetam jak kiedys Niemcy wprowadzili listy przewozowe i za jej brak 500 dm kary i nasz owczesny rzad tez nic nie robil.Po co nam taki minister transportu zadnej odpowiedzialnosci i nie robi nic za co jemu placa.pozdrawiam Jacek