Wstęp

Przewóz towarów pojazdami o dopuszczalnej masie całkowitej przekraczającej 3,5 t podlega przepisom niemieckiej Ustawy o towarowym transporcie drogowym (Güterkraftverkehrsgesetz, w skrócie: GüKG). Przewóz jest zasadniczo objęty obowiązkiem posiadania zezwolenia (§ 3 GüKG). Zezwolenie nie jest konieczne w przypadku transportu zakładowego (§ 9 GüKG), tzn. między zakładami tego samego przedsiębiorstwa przy wykorzystaniu własnego personelu. Dalsze wyjątki przewiduje § 2 GüKG: Bez zezwolenia można przykładowo przewozić uszkodzone pojazdy w celu naprawy, rzeczy pozostające w związku z dozwolonym przewozem osób (bagaż), leki i urządzenia medyczne.

Forma prowadzenia działalności

Przepisy nie zobowiązują przewoźnika drogowego do wyboru jakiejś szczególnej formy prowadzenia działalności. W praktyce napotykamy najczęściej na przewoźników działających jako osoby fizyczne (Einzelunternehmer) lub w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (Gesellschaft mit beschränkter Haftung, w skrócie GmbH).

Zezwolenie

Przepisy GüKG przewidują dwa rodzaje zezwoleń: zezwolenie na krajowy transport drogowy (nationale Güterkraftverkehrserlaubnis) i licencję unijną (EU-Lizenz). Zezwolenie na transport krajowy obejmuje jedynie przewozy wewnątrz Niemiec, licencja unijna daje natomiast prawo do przewozu zarówno w Niemczech jak i do i przez inne kraje Unii Europejskiej, kraje EOG i Szwajcarię. Warunki uzyskania obydwu zezwoleń są bardzo podobne, sensowniejszym rozwiązaniem dla większości przewoźników będzie dlatego licencja unijna.

Warunki uzyskania licencji unijnej

Warunkiem uzyskania licencji jest

• posiadanie siedziby w Niemczech
• wykazanie się wymaganą rzetelnością
• dysponowanie wystarczającymi środkami pieniężnymi
• posiadanie kwalifikacji zawodowych.

Posiadanie siedziby w Niemczech

Przewoźnik musi dysponować w Niemczech pomieszczeniami umożliwiającymi mu faktyczne zarządzanie przedsiębiorstwem z tego miejsca. Obok wyposażenia technicznego (meble, komputer, telefon, faks, Internet) konieczne jest również obsadzenie stanowisk odpowiednią ilością pracowników biurowych. Niewystarczające jest posiadanie w danym miejscu jedynie skrzynki pocztowej czy korzystanie z usług serwisu biurowego, który jedynie przyjmuje i przesyła pocztę.

W praktyce urzędy udzielające licencji wymagają ponadto często, aby przewoźnik dysponował pojazdami zarejestrowanymi w Niemczech i miejscem parkingowym.

Rzetelność

Rzetelny przewoźnik to taki, który przestrzega prawa i nie narusza w szczególności przepisów regulujących wykonywanie zawodu przewoźnika. Za ciężkie przewinienia w związku z wykonywaniem zawodu traktuje się przykładowo przekroczenie maksymalnego 6- lub 14-dniowego czasu pracy kierowcy o 25% lub więcej, przekroczenie maksymalnego dziennego czasu pracy kierowcy o 50% lub więcej, brak tachografu lub jego manipulacje, transport niebezpiecznych towarów nieprzystosowanym do takiego transportu pojazdem.

Jeżeli przedsiębiorca ma zamiar zatrudnić kierownika zakładu (Verkehrsleiter), bo przykładowo sam nie posiada wymaganych kwalifikacji zawodowych, wszystkie wymogi dotyczące rzetelności musi spełniać również kierownik zakładu.

Środki pieniężne

Przy złożeniu wniosku przewoźnik musi wykazać środki pieniężne w wysokości 9.000 EUR za pierwszy pojazd i dalsze 5.000 EUR za każdy kolejny pojazdy. W praktyce urząd żąda najczęściej przedłożenia zaświadczenia wystawionego przez radcę podatkowego lub bank (Eigenkapitalbescheinigung).

Kwalifikacje zawodowe

Osoba faktycznie zarządzająca przewozami musi posiadać szczególne kwalifikacje zawodowe potwierdzone certyfikatem. Jeżeli przedsiębiorca osobiście nie posiada wymaganych kwalifikacji, może zatrudnić odpowiednio wykwalifikowanego kierownika zakładu (Verkehrsleiter).

Uzyskanie certyfikatu kompetencji zawodowych wymaga zasadniczo zdania egzaminu organizowanego przez Izbę Przemysłowo-Handlową (Industrie- und Handelskammer). Wyjątkowo wystarczająca jest również 10-letnia nieprzerwana praktyka zawodowa w okresie przed 04.12.2009. Niemieckie urzędy akceptują ponadto certyfikaty kompetencji zawodowych wydane przez organy innych krajów Unii Europejskiej zgodne z wzorem w załączniku III do rozporządzenia (WE) Nr 1071/09.

Procedura uzyskania licencji unijnej

Wniosek należy złożyć do powiatowego lub miejskiego urzędy ds. komunikacji (Landratsamt, Straßenverkehrsamt) miejscowo właściwego dla siedziby przedsiębiorstwa w Niemczech. Właściwym urzędem w Berlinie jest przykładowo Landesamt für Bürger- und Ordnungsangelegenheiten. Opłaty od wniosku wynoszą w Berlinie 300,- EUR opłaty podstawowej oraz 55,- EUR za każdy zgłoszony pojazd. W innych landach opłaty mogą się nieco różnić.

Formularze wniosku są dostępne na stronach internetowych danego urzędu, przykładowo tutaj na stronie berlińskiego Landesamtu.

Do wniosku należy dołączyć:

• certyfikat kwalifikacji zawodowych (przewoźnika lub kierownika zakładu)
• zaświadczenie o niekaralności z centralnej ewidencji działalności gospodarczej (Auskunft aus dem Gewerbezentralregister) (przewoźnika i kierownika zakładu, jeżeli ten również prowadzi działalność gospodarczą)
• zaświadczenie o niekaralności (Führungszeugnis) (przewoźnika i kierownika zakładu)
• zaświadczenie z rejestru kierowców (Fahreignungsregister) (przewoźnika i kierownika zakładu)
• zaświadczenie o niezaleganiu z Urzędu Skarbowego (Unbedenklichkeitsbescheinigung des Finanzamtes)
• zaświadczenie o niezaleganiu z Urzędu Miasta (Unbedenklichkeitsbescheinigung der Stadtkasse)
• zaświadczenie o niezaleganiu z Kasy Chorych (Unbedenklichkeitsbescheinigung der Krankenkasse)
• zaświadczenie o niezaleganiu z Kasy Ubezpieczeń wypadkowych (Unbedenklichkeitsbescheinigung der Berufsgenossenschaft)
• zaświadczenie o środkach pieniężnych (Eigenkapitalbescheinigung)
• ewentualnie umowa z kierownikiem zakładu
• ewentualnie wypis z rejestru handlowego (Handelsregister)
• ewentualnie umowa spółki

Zezwolenia CEMT

Przewóz do krajów nie objętych licencją unijną (przykładowo Białoruś, Federacja Rosyjska, Turcja) wymaga dodatkowych zezwoleń CEMT. Zezwolenia CEMT wydaje Federalny Urząd ds. Transportu Drogowego w Kolonii (Bundesamt für den Güterverkehr). W przeciwieństwie do zezwoleń krajowych czy licencji unijnych ilość zezwoleń CEMT jest ilościowo ograniczona.

Zezwolenia na podstawie międzynarodowych umów dwustronnych

Przewóz do krajów nie objętych licencją unijną jest możliwy również na podstawie międzynarodowych umów dwustronnych między Republiką Federalną Niemiec a danym państwem. Zezwolenia na transport do krajów Europy wschodniej wydaje w tym przypadku oddział Bundesamtu für den Güterverkehr w Berlinie (Dienststelle Berlin), kraje Europy południowej obsługuje Regierung der Oberpfalz w Regensburgu. Także te zezwolenia są ilościowo ograniczone.

Ubezpieczenie obowiązkowe OC

Przewoźnik jest zgodnie z § 7a GüKG zobowiązany do zawarcia i utrzymywania umowy ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej z minimalną kwotą ubezpieczeniową w wysokości 600.000,- EUR za każdy przypadek ubezpieczeniowy.