Wstęp

Zgodnie z § 312g niemieckiego Kodeksu Cywilnego (Bürgerliches Gesetzbuch, w skrócie: BGB) konsumenci zawierający umowy na odległość z przedsiębiorcami, przykładowo za pośrednictwem Internetu, mają zasadniczo prawo do odstąpienia od umowy. Termin do złożenia oświadczenia o odstąpieniu wynosi 14 dni od daty  zawarcia umowy (§ 355 ust. 2 BGB), rozpoczyna bieg jednak nie wcześniej niż z datą prawidłowego pouczenia konsumenta o przysługującym mu prawie (§ 356 ust. 3 zd. 1 BGB). W przypadku braku pouczenia lub nieprawidłowym pouczeniu klient może odstąpić od umowy nawet przez okres jednego roku i 14 dni od daty zawarcia umowy (§ 356 ust. 3 zd. 2 BGB).

Pojęcie przedsiębiorcy

Do zapewnienia klientowi prawa do odstąpienia od umowy i pouczenia go w odpowiedni sposób zobowiązani są przedsiębiorcy. Przedsiębiorca to osoba fizyczna albo prawna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową (§ 14 BGB). Rejestracja działalności jest tylko jednym z kryteriów, także osoba nie prowadząca formalnie działalności gospodarczej może zostać uznana za przedsiębiorcę w rozumieniu ustawy. Kryteria wskazujące na prowadzenie działalności gospodarczej to między innymi oferowanie nowych towarów nie pochodzących z własnego gospodarstwa domowego sprzedawcy czy uzyskiwanie stałych dochodów ze sprzedaży tych towarów. Polscy przedsiębiorcy podlegają przepisom ustawy, jeżeli w jakiś sposób kierują swoją ofertę an rynek niemiecki (strona internetowa w języku niemiecki, niemieckojęzyczna obsługa klienta, oferowanie towarów na niemieckich portalach aukcyjnych – przykładowo za pośrednictwem ebay.de).

Skutki odstąpienia od umowy

W przypadku odstąpienia od umowy strony mają obowiązek do zwrotu wzajemnych świadczeń. W przypadku umowy sprzedaży oznacza to, ze klient odsyła towar a przedsiębiorca zwraca cenę zakupu. Klient może zostać obciążony kosztami przesyłki zwrotnej, jeżeli przedsiębiorca wprowadził stosowny zapis do swojego pouczenie o prawie do odstąpienia od umowy. Jeżeli towar był przez klienta użytkowany i stracił przez to na wartości, przedsiębiorca może obniżyć odpowiednio kwotę zwrotu ceny. Zwykłe sprawdzenie funkcjonalności produktu – i wszystkie z tym związane czynności, przykładowo rozpakowanie i podłączanie urządzenia – nie uprawniają przedsiębiorcy jednak do pomniejszenia kwoty zwrotu ceny.

Wzór pouczenia od 13.06.2014

Od 13.06.2014 obowiązuje nowy urzędowy wzór pouczenia o prawie do odstąpienia od umowy:

http://www.gesetze-im-internet.de/bgbeg/art_248anlage_1.html

Wzór należy dopasować do własnego zapotrzebowania i rodzaju działalności. Inaczej wygląda pouczenie w przypadku sprzedaży towarów, inaczej w przypadku świadczenia usług. Przedsiębiorca może zobowiązać się do pokrycia kosztów przesyłki zwrotnej, może tymi kosztami jednak także obciążyć klienta. W przypadku towarów o większych gabarytach nie nadających się do przesłania standardową przesyłką pocztowa należy oszacować te koszty i podać ich maksymalną kwotę.

Pouczenie powinno obejmować również wzór odstąpienia od umowy, z którego może ale nie musi skorzystać klient:

http://www.gesetze-im-internet.de/bgbeg/art_248anlage_2.html

Skutki braku pouczenia lub nieprawidłowego pouczenia

W przypadku braku pouczenie lub nieprawidłowego pouczenia okres, przez który klient może odstąpić od umowy, ulega przedłużeniu do 1 roku i 14 dni od daty zawarcia umowy.

W praktyce większym problemem będą jednak zazwyczaj przedsiębiorstwa konkurencyjne, które mogą powołując się na przepisy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wezwać przedsiębiorcę do zaniechania dalszych naruszeń przepisów i poddaniu karze umownej (Abmahnung). Konkurent może przy tym zlecić prowadzenie postępowania pozasądowego kancelarii adwokackiej i domagać się zwrotu kosztów zastępstwa (w sprawach gospodarczych koszty te będą wynosiły co najmniej 413,90 EUR netto, przy wyższej wartości przedmiotu sporu nawet kilka tysięcy EUR).