Uwagi wstępne

Kindergeld to świadczenie pieniężne wypłacane przez Familienkasse (kasa świadzeń rodzinych) rodzicom wychowującym dzieci w wieku do lat 18, względnie 25 w przypadku kontynuowania nauki przez dziecko. Warunki oraz procedury uzyskania świadczenia regulują przede wszystkim §§ 62 do 78 niemieckiej Ustawy o podatku dochodowym (Einkommenssteuergesetz, w skrócie: EStG).

Osoby uprawnione

Kindergeld przysługuje zgodnie z § 62 ust. 1 EStG osobom

• zamieszkałym lub przebywającym zazwyczaj na terytorium Niemiec
• lub podlegającym nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (unbeschränkte Steuerpflicht) w Niemczech.

Osoby zamieszkałe w Polsce i świadczące pracę lub prowadzące działalność w Niemczech podlegają zasadniczo jedynie ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (beschränkte Steuerpflicht) w Niemczech, a co za tym idzie, nie mają prawa do niemieckiego Kindergeldu.

Osoby uzyskujące jakiekolwiek dochody w Niemczech mogą jednak starać się o stwierdzenie nieograniczonego obowiązku podatkowego, jeśli

• ich niemieckie dochody wynoszą co najmniej 90 % ich ogólnych dochodów w danym roku podatkowym
• lub ich zagraniczne dochody (w naszym przypadku polskie) nie przekraczają niemieckiej kwoty wolnej od podatku (w naszym przypadku uwzględniając niższe koszty utrzymania w Polsce kwoty te wynoszą 4.326,- EUR dla jednej osoby, 8.652,- EUR dla obojga rodziców).

Wniosek o stwierdzenie nieograniczonego obowiązku podatkowego należy złożyć do urzędu skarbowego właściwego dla miejsca zatrudnienia lub wykonywania działalności w Niemczech.

Jeżeli rodzice nie mieszkają razem, Kindergeld przysługuje zasadniczo rodzicowi, w którego gospodarstwie domowym przebywa dziecko.

Miejsce zamieszkania dziecka

Nie jest konieczne, aby dziecko mieszkało w Niemczech, wystarczające jest miejsce zamieszkania dziecka w jednym z krajów członkowskich Unii Europejskiej, przykładowo w Polsce.

Kwota świadczenia

Kindergeld wynosi aktualnie zgodnie z § 66 EStG miesięcznie

• 190 EUR za pierwsze i drugie dziecko
• 196 EUR za trzecie dziecko
• 221 EUR za każde kolejne dziecko.

Dzieci, za które nie przysługują świadczenia, mogą mieć wpływ na wysokość świadczeń pozostałych jako tzw. Zählkinder (dzieci uwzględniane przy ustalaniu stawki).

Stosunek do polskich świadczeń rodzinnych

Polskie świadczenia rodzinne podlegają zaliczeniu na poczet Kindergeldu. Dotyczy to w szczególności także świadczeń z tytułu programu 500+. Rodzic otrzymuje Kindergeld pomniejszony o polskie świadczenia przeliczone na EUR.

 Okres świadczenia

Kindergeld przysługuje maksymalnie za cztery lata wstecz od daty złożenia wniosku. Wcześniejsze okresy podlegają przedawnieniu. Czasową granicą przedawnienia są zawsze pełne lata kalendarzowe, przykładowo:

• w przypadku złożenia wniosku w październiku 2016 przedawnieniu podlega Kindergeld za lata 2011 i wcześniejsze, Kindergeld przysługuje (o ile spełnione są pozostałe warunki) od stycznia 2012
• w przypadku złożenia wniosku w styczniu 2017 przedawnieniu podlega Kindergeld za lata 2012 i wcześniejsze, Kindergeld przysługuje (o ile spełnione są pozostałe warunki) od stycznia 2013.

Postępowanie

Wniosek należy złożyć do Familienkasse właściwej dla miejsca zamieszkania. Jeżeli rodzice lub dziecko mieszkają w Polsce, wniosek składamy natomiast do Bundesagentur für Arbeit, Familienkasse Sachsen, 09092 Chemnitz.

Wniosek należy złożyć na urzędowym formularzu dostępnym na stronie internetowej urzędu:

• wniosek o Kindergeld po polsku
• załącznik do wniosku o Kindergeld po polsku

Do wniosku należy dołączyć dokumenty potwierdzające prawo do Kindergeldu, w szczególności

• akt urodzenia dziecka
• zaświadczenia o zameldowaniu rodziców i dziecka
• zaświadczenia o dochodach rodziców
• zaświadczenie o innych pobieranych świadczeniach rodzinnych
• zaświadczenie o składzie rodziny.

Rozpatrzenie wniosku trwa regularnie kilka miesięcy. Zgodnie z przepisami wniosek powinien zostać rozpatrzony przed upływem 6 miesięcy od daty przedłożenia wszystkich koniecznych dokumentów. Dopiero po upływie tych 6 miesięcy można rozważać podjęcie środków ochrony prawnej z tytułu przewlekłości postępowania.

W praktyce Familienkasse Sachsen nie domoga się przedkładania tłumaczeń polskojęzycznych dokumentów na niemiecki. Zgodnie z obowiązującymi przepisami miałaby do tego jednak prawa, nie można dlatego wykluczyć, że ta praktyka się w przyszłości zmieni na niekorzyść wnioskodawców.

Typowe przypadki

Ojciec prowadzi działalność gospodarczą w Niemczech, cała rodzina z dzieckiem mieszka w Polsce

Kindergeld przysługuje dopiero po stwierdzeniu przez niemiecki Urząd Skarbowy nieograniczonego obowiązku podatkowego w Niemczech. Ponadto należy wykazać faktyczne prowadzenie działalności w Niemczech w danym okresie. Można to przykładowo zrobić przedkładając faktury i wyciągi bankowe niemieckiej firmy.

Rodzice się rozwiedli, ojciec mieszka i pracuje w Niemczech, matka z dzieckiem mieszka w Polsce

Warunki przyznania Kindergeldu spełnia wprawdzie ojciec, ale świadczenia przysługują matce, ponieważ to w jej gospodarstwie domowym przebywa dziecko. Problematyczne w tej konstelacji może okazać sie uzyskanie od ojca koniecznych do złożenia wniosku dokumentów.

Rodzice się rozwiedli, obydwoje nadal mieszkają i pracują w Niemczech. Dziecko mieszka u dziadków w Polsce. Matka płaci 200 EUR miesięcznie na utrzymanie dziecka, ojciec 100 EUR.

Kindergeld przysługuje rodzicowi płacącemu więcej na utrzymanie dziecka, w naszym przypadku matce. Kindergeld mógłby również być płacony bezpośrednio dziadkom, ale obydwoje rodzice musieliby na to wyrazić zgodę.

---

ZDJĘCIA: ŹRÓDŁO WWW.FLICKR.COM, LINK DO LICENCJI, 1) Poppy And Friends, Link do zdjęcia, Autor: Henry Burrows, 2) Euro bills, LINK do ZDJĘCIA, Autor: reynermedia